Ses Kartı NEDİR? Nasıl Çalışır

Ses Kartları


Üretilen ilk bilgisayarlarda hedeflenen gaye istenilen
bilgiye ulaşmaktı. Bilgisayarın vereceği ufak tefek sesli ikazlar için küçük bir
hoparlör yeterliydi. Zamanla bilgisayarın yapabileceği kabiliyetler
keşfedildikçe ortaya müzik çalabileceği, oyun oynanabileceği çıktı. Fakat mevcut
hoparlör ile kaliteli ses almak mümkün değildi. Böylece ortaya daha kaliteli ses
almaya yarayan ses kartları çıktı.

Ses kartlarının kullanılmasındaki amaç
sesleri kaydetmek ve daha sonra çalmaktır. Ses kartları ile birlikte video –
grafik uygulamalarının gelişmesi ile multimedya ortaya çıktı ve bir bilgisayar
için vazgeçilmez bir kavram halini aldı.

Ses kartları sesi kullanmak için
analog biçimdeki sesi dijital biçime çevirir. Bu işlem için bir ADC (Analog to
Digital Convertor –Analog Dijital Çevirici) kullanılır. Bu işlem yapılırken
örnekleme (sapling) metodu kullanılır.

Örnekleme hızı ses örneğinin
kalitesini belirler. Bu değer bir ses örneğinde saniyede kaç analog değerin
sayısallaştırıldığını gösterir. Bir saniye içerisinde kaç tane örneğe
ihtiyacımız olduğu Nyquist teorisiyle bulunur. Bunun için “N=2 x sinyal bant
genişliği” formülü kullanılır.

Bir örnek çalındığında üretilen en yüksek
frekans kullanılan örnekleme frekansının yarısıdır. Meselâ 12 KHz’e kadar
sesleri üretebilmek için kullanılması gereken en düşük frekans 24 KHz’dir.
Verilen bir örneğin kalitesini belirleyen bir başka faktör de örnekleme
derinliğidir. Bu değer analog işaretin kodlanması için kodlayıcının kullandığı
bit sayısını belirtir.

Bir örnek için gerekli veri miktarı örnekleme hızı
ve derinliği arttıkça artar. Böylece bir dakikalık bir konuşmayı çalmak için
gerçekçi bir örnekleme frekansı olan 11,025 KHz ve 8 bitle örneklersek 11025 x
60 byte yer tutar. Daha yüksek kaliteli ses almak için müzik CD’lerinde olduğu
gibi 16 bit ve 44 KHz. örnekleme kullanılır. Tabi bu durumda 4 dakikalık bir
şarkının kapladığı alan 21 MB gibi bir alan kaplar. Ayrıca stereo özelliği de
kullanılırsa bu alan iki katına yanı 42 MB a kadar çıkar. Günümüzde bu alanı
daraltmak için MP3 gibi çeşitli sıkıştırma yöntemleri
kullanılmaktadır.

Gelişen ses kartı teknolojisi ile günümüzde çok
gerçekçi sesler almak mümkündür. Meselâ Creative Sound Blaster Live ses kartı
ile mükemmel sesler alınabilmektedir. Bu ses kartı kullandığı özel hoparlörler
aracılığıyla surround ses verebilmektedir.